Szkoły Podstawowej nr 1 w Oświęcimiu jest bardzo długa i niezwykle ciekawa. Obok  obecnej   „dwójki” nasza szkoła należy do najstarszych oświęcimskich szkół. Obie szkoły mają wspólną historię aż do roku 1875. Potwierdzają to zapisy w niezwykle cennej  i pieczołowicie przechowywanej w „jedynce” „Historyi szkoły”.

Przez długi czas (od 1869 do 1924) kronikę szkolną pisała nauczycielka, a później dyrektorka- Ludmiła Lulla. Warto w tym miejscu dodać, że prowadzenie kroniki szkolnej było obowiązkiem i „przywilejem” kierownika.

Z potwierdzonych źródeł wynika, że szkoła istniała już w XVI wieku. Jednak podczas wojny ze Szwedami  została zniszczona. W 1839r. wbudowano kamień węgielny pod nowy gmach szkolny, a1 października 1840r. w nowo wzniesionym budynku odbyły się pierwsze lekcje. 160 uczniów uczyło się w klasie elementarnej, pierwszej i drugiej.  W 1865r. postanowiono przekształcić szkołę na czteroklasową trywialną z prawami szkoły głównej. W szkole trywialnej uczono przede wszystkim czytać, pisać i rachować. Do roku 1873 dziewczęta  uczyły się  razem z chłopcami. Postanowieniem Rady Szkolnej sprowadzono nauczycielkę Ludwinę Lullę i powierzono jej dziewczęta z klasy trzeciej  i czwartej. Jednocześnie rozpoczęto budowę wielkiego gmachu szkolnego w pobliżu kościoła parafialnego. Nowy gmach był gotów na inaugurację nauki w roku szkolnym 1873/74. Otwarta w 1873r. trzyklasowa szkoła żeńska rozpoczęła swą działalność na parterze nowego gmachu. Uczyły w niej trzy nauczycielki: Ludwina Lulla, Jana Bochotnicka i Eleonora Zagórska. Kierownictwo placówki powierzono dyrektorowi szkoły męskiej - Alfredowi Munkowi

Rok 1875 przyniósł kolejne zmiany. Szkoły oświęcimskie zostały ostatecznie przekształcone na mocy ustawy uchwalonej przez Sejm Galicyjski na czteroklasową  męską pod kierownictwem A. Munka i czteroklasową żeńską pod kierownictwem Ludwiny Lulli. Odtąd dwie szkoły tworzyły już samodzielne swe dzieje. Obecna Szkoła Podstawowa nr 1 kontynuuje tradycje dawnej szkoły żeńskiej.

W szkole uczono religii obu wyznań, języka polskiego, języka niemieckiego, arytmetyki, kaligrafii, rysunków, gimnastyki, geografii, historii ojczystej i nauk przyrodniczych. Dziewczęta uczyły się też  szycia, haftowania i innych robót ręcznych.  W 1881r. wybuchł pożar w domu Haberfelda i szerzył się tak nagle, że w momencie ogarnął sąsiednie zabudowania, w tym i budynki szkolne. Szybko jednak je wyremontowano i jesienią tego samego roku mogły znowu służyć dziatwie szkolnej.

Do 1887 roku nauka trwała od 8 do godz. 11 i od 13 do 16. Od najdawniejszych czasów aż do 1887 roku czwartki w Oświęcimiu jako dni targowe były wolne od nauki szkolnej.
W 1893r. uzyskano zgodę na przekształcenie szkoły w pięcioklasową. Dało to prawo przygotowywania absolwentów do szkół średnich.

Każdy rok szkolny kończył się popisami uczniów. Rozdawano nagrody za pilność.

Do tradycji szkoły należało obdarowywanie upominkami uboższych uczennic w okresie świąt Bożego Narodzenia. To zasługa ks. Kanonika Andrzeja Knycza, który założył „Towarzystwo św. Jadwigi”.

Karty kroniki naszej szkoły wymownie świadczą o działaniach nauczycieli przeciw próbom wynarodowienia i kształtowania świadomości narodowej wśród uczniów.

W jakich zaś warunkach pracowali nauczyciele, przedstawia fragment kroniki z 1907r.:  „klasa druga w dwóch oddziałach liczących 199 uczennic była powierzoną jednej nauczycielce p. Anieli Śmieszkównie, oddział pierwszy o 100 uczennicach pobierał naukę od godz. 8 do 11, oddział drugi o 99 uczennicach od godz.11 do 14.” Sala była za mała, panowała ciasnota, dzieci nie można było pomieścić w ławkach. Dodatkowym problemem było to, że dzieci wyznania mojżeszowego, których była większość, nie władały biegle językiem wykładowym, czyli polskim.

W roku 1911/12 obowiązkiem szkolnym było objętych 1010 dziewczynek. Ze względu na dużą ilość uczennic władze szkolne postanowiły rozdzielić szkołę żeńską na dwie szkoły: sześcioklasową i czteroklasową, która znalazła pomieszczenie w wynajętym budynku przy ulicy Stolarskiej.

Rok szkolny 1914/15 zwany w kronice rokiem wojennym trwał tylko pięć miesięcy. Budynek szkolny przejęto na cele wojskowe.

Prawdziwe zachłyśnięcie się wolnością przyszło w 1918r. Autorka kroniki Ludwina Lullówna z wielką satysfakcją informuje o zmianach programowych mających nastąpić w oświacie. Wprowadzono w miejsce historii austriackiej historię polską, zwiększono nacisk na naukę języka i literatury polskiej.

Rok 1924 przyniósł niepowetowaną stratę- zmarła wieloletnia kierowniczka szkoły żeńskiej-Ludwina Lullówna.

W okresie międzywojennym szkoła rozwinęła dużą aktywność pedagogiczną i wychowawczą pod kierownictwem Anny Dzidek. Wzrosła ranga placówki, ożywiło się czytelnictwo, działalność kulturalna, rozwijał się teatr dziecięcy. Rozwinięto współpracę  z rodzicami. Szkoła organizowała  wycieczki, ruszyła działalność harcerstwa. Nadal organizowano pomoc materialną dla najbiedniejszych.

1 września 1939r. wybuchła druga wojna światowa. Wczesnym rankiem wszystkie miasta Polski, a więc i Oświęcim nawiedziły niemieckie samoloty. Na miasto spadło kilkanaście bomb. jedna z nich spadła na ulicę Kościelną tuż przed budynkiem szkolnym, zabiła 6 osób,  a od podmuchu wypadły wszystkie szyby. Rok szkolny nie mógł się rozpocząć. Przez cały październik budynek szkolny zajęty był przez wojska niemieckie. Po odejściu wojska na zezwolenie władz niemieckich rozpoczęto  naukę w dniu 13 listopada. Dzieci żydowskie nie miały prawa wstępu do szkoły.

Już 28 listopada burmistrz niemiecki rozkazał zamknąć wszystkie szkoły w mieście. Grono nauczycielskie pozostające bez pracy potajemnie uczyło dzieci.

Styczeń 1945 roku przyniósł upragnioną wolność. 3 marca  szkoła nr 1 znów otwarła swoje podwoje. Na pierwszym posiedzeniu Rady Pedagogicznej, które odbyło się 24 marca,  215 dzieci zostało podzielonych na klasy. Ciężki to był rok szkolny, ale entuzjazm dzieci i nauczycieli był tak wielki, że pokonywano wszelkie trudności.

Rok szkolny 1947/48 zapisał się w historii szkoły tym, że po raz pierwszy utworzona została klasa ósma.

Stale rosnąca liczba dzieci i konieczność podnoszenia jakości kształcenia wymusiła podjęcie decyzji o budowie nowego budynku szkolnego, ponieważ dotychczasowy przy ulicy Laska (dawniej Kościelna) nie spełniał oczekiwań.

Rok szkolny 1965/66 rozpoczął się w nowym budynku przy ulicy Czerwińskiego 12 (obecnie Królowej Jadwigi). Pierwsze dni września to przeprowadzka, urządzanie sal i gabinetów. Oficjalne i uroczyste otwarcie  szkoły nastąpiło 18 września.

Lata mijały. W tym czasie wielokrotnie pojawiały się pomysły nadania szkole imienia i sztandaru. W roku szkolnym 1984/85 powstaje społeczny komitet fundacji sztandaru. Nawiązano kontakt z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie celem zbierania materiałów o Królowej Jadwidze. Wykonanie sztandaru zlecono siostrom zakonnym w Kętach.

Styczeń 1986r.- na holu głównym pojawił się wizerunek Królowej Jadwigi.Zaś 13 czerwca o godz. 10 rozpoczyna się niecodzienna uroczystość w murach tej szkoły. Inicjuje ją rozlegający się na sali gimnastycznej w absolutnej ciszy głos dzwonu Zygmunta, po nim następuje piękny montaż słowno- muzyczny poświęcony patronce szkoły- Królowej Jadwidze. Przewodniczacy Komitetu Rodzicielskiego w obecności przedstawicieli władz  i zaproszonych gości wręczył dyrektor Halinie Fajfer sztandar. Następnie uroczyście ślubowała młodzież. Była to piękna i podniosła uroczystość.

Dzisiaj  każdą chwilą, każdym gestem, każdym naszym słowem wypowiedzianym w murach tej szkoły budujemy jej współczesny wizerunek i zapisujemy kolejne karty jej chlubnej historii.